Bệnh phù đầu gà là nỗi ám ảnh của nhiều hộ chăn nuôi do khả năng lây lan nhanh và khó kiểm soát. Nếu không xử lý kịp thời, bệnh có thể gây tổn thất nghiêm trọng về kinh tế. Trong bài viết này của DAGA, anh em sẽ được hướng dẫn cách nhận biết, điều trị và phòng tránh bệnh Coryza một cách hiệu quả, dễ áp dụng.
Nguyên nhân khiến gà bị sưng phù đầu
Bệnh gà sưng phù đầu (còn gọi là viêm xoang truyền nhiễm hay bệnh Coryza) là một trong những vấn đề hô hấp phổ biến và dễ lây lan trong chăn nuôi gia cầm. Để kiểm soát và điều trị hiệu quả, việc xác định đúng nguyên nhân gây bệnh là vô cùng quan trọng. Dưới đây là các nguyên nhân chính khiến gà bị sưng phù đầu:
Vi khuẩn Haemophilus paragallinarum là tác nhân chính
Đây là vi khuẩn gram âm, có khả năng tấn công niêm mạc đường hô hấp trên của gà, đặc biệt là các xoang mũi và vùng quanh mắt. Khi vi khuẩn này xâm nhập, nó sẽ gây viêm nhiễm, dẫn đến hiện tượng sưng phù đầu, đặc biệt rõ rệt ở vùng mặt và mắt.
- Vi khuẩn này lây lan qua không khí, thức ăn, nước uống
- Gà khỏe có thể bị nhiễm nếu tiếp xúc với gà mang mầm bệnh, kể cả khi gà đó không có triệu chứng
Sức đề kháng gà yếu, nhất là gà con hoặc sau khi thay lông
Gà con (dưới 3 tuần tuổi) và gà mới thay lông thường có hệ miễn dịch chưa ổn định. Khi gặp thời tiết thay đổi, stress do vận chuyển, tách đàn, hoặc ăn uống thiếu dưỡng chất, gà rất dễ bị vi khuẩn tấn công
Không tiêm phòng hoặc lịch tiêm không đúng
Việc không tiêm vaccine Bệnh gà sưng phù đầu, hoặc tiêm sai thời điểm, sai liều, tiêm nhầm loại sẽ khiến gà không đủ miễn dịch. Trong môi trường có mầm bệnh lưu hành, những đàn gà chưa được phòng sẽ dễ bị nhiễm và gây lây lan diện rộng
Mật độ nuôi quá dày, thông gió kém
Khi nuôi quá nhiều gà trong không gian chật hẹp, nhiệt độ và độ ẩm trong chuồng tăng cao, khiến vi khuẩn phát triển mạnh. Thiếu hệ thống thông gió làm tích tụ khí độc và bụi, ảnh hưởng xấu đến hô hấp và sức khỏe chung của đàn gà.
Cách điều trị bệnh gà sưng phù đầu
Khi phát hiện gà có biểu hiện sưng đầu, mắt híp, khó thở, anh em cần xử lý ngay lập tức để tránh lây lan ra cả đàn. Dưới đây là các bước điều trị hiệu quả đã được nhiều trại gà áp dụng thành công:
Sử dụng kháng sinh đặc trị đúng bệnh bẹnh gà sưng phù đầu
Bệnh gà sưng phù đầu chủ yếu do vi khuẩn Haemophilus paragallinarum gây ra, nên việc dùng đúng loại kháng sinh là yếu tố then chốt.
Một số loại thuốc thú y thường dùng:
| Tên thuốc | Thành phần chính | Liều lượng khuyến nghị |
| Tylosin tartrate | Tylosin 10% hoặc 20% | 1g/2 lít nước uống, dùng liên tục 3–5 ngày |
| Doxycycline | Doxycycline hyclate | 1g/2 lít nước hoặc 1 viên 100mg/gà/ngày |
| Gentamycin | Gentamycin sulfate | Tiêm bắp 0.2–0.5ml/con, ngày 1–2 lần, dùng 3–5 ngày |
| Coryzalin (chuyên trị Coryza) | Sulfadimidine + Trimethoprim | Theo hướng dẫn ghi trên bao bì, kết hợp điện giải |
Kết hợp bổ trợ bằng vitamin và điện giải
Trong quá trình điều trị bệnh gà sưng phù đầu, gà thường suy yếu, bỏ ăn. Vì vậy cần:
- Bổ sung vitamin C, B1, B-complex, điện giải Gluco-KC vào nước uống để phục hồi nhanh
- Dùng men tiêu hóa (Biozym, Probio, Vemedim…) giúp gà hấp thu thuốc và thức ăn tốt hơn
- Cho ăn cháo ngũ cốc, trứng gà sống hoặc thức ăn dễ tiêu hóa trong 2–3 ngày đầu
Vệ sinh, cách ly và theo dõi sát sao
Song song với việc dùng thuốc, anh em cần thực hiện các biện pháp hỗ trợ để điều trị Bệnh gà sưng phù đầu:
- Tách gà bệnh ra khỏi đàn để hạn chế lây nhiễm
- Làm sạch máng ăn, máng nước bằng nước sôi hoặc thuốc sát trùng (Bencid, Iodine)
- Khử trùng chuồng trại 2 lần/tuần bằng thuốc sát khuẩn gốc i-ốt hoặc formol
- Theo dõi 2 lần/ngày, nếu gà nặng không cải thiện sau 3 ngày cần thay phác đồ thuốc hoặc liên hệ thú y
Giải pháp ngăn ngừa hiệu quả Bệnh gà sưng phù đầu
Người chăn nuôi cần chủ động triển khai các biện pháp kiểm soát dịch bệnh để bảo vệ sức khỏe cho đàn gà. Dưới đây là những giải pháp cần lưu ý:
- Duy trì thói quen làm sạch chuồng trại định kỳ, sử dụng chất khử trùng phù hợp để loại bỏ vi khuẩn và mầm bệnh tiềm ẩn trong môi trường sống.
- Sau mỗi đợt xuất chuồng, nên phun tiêu độc khử trùng kỹ lưỡng và để trống chuồng trong một khoảng thời gian trước khi đưa gà mới vào nuôi trở lại.
- Chủ động tiêm phòng vaccine Coryza theo đúng lịch khuyến cáo để tăng cường miễn dịch cho đàn.
- Luôn đảm bảo nguồn thức ăn và nước uống hợp vệ sinh, tránh để nhiễm khuẩn từ nguồn cung cấp.
Kết luận
Bệnh gà sưng phù đầu hay Coryza là bệnh truyền nhiễm dễ lây trong đàn, gây thiệt hại lớn cho người nuôi. DAGA đã chia sẻ phác đồ điều trị rõ ràng và khuyến nghị các biện pháp phòng tránh như tiêm phòng, vệ sinh chuồng trại để hạn chế rủi ro kinh tế.